SARRERA

5-10 urte bitarteko haur bat duzu? Haurrak idazten ikasteko baliabideak nahi dituzu? Ba hona hemen gure esku-hartzea:

Lehendabizi, eskolaren eta familiaren arteko aliantza bat ematea garrantzitsua iruditzen zaigula aipatu beharra daukagu. Etxean, ikasleak eskolan egiten duenaren gaineko informazioa jakin behar duzue, zuen haurrak zer behar dituen jakiteko eta horrela, etxean zein atal landu aztertzeko. Beraz, eskola eta zuen arteko komunikazioa egokia izatea aberasgarria izatea garrantzitsua da. 

Honetaz gain, orokorrean idazketa nola landu eta zeri lehentasuna eman aipatuko dizuegu, behar bakoitzaren aurrean esku-hartzeko jarduera bat proposatuz. Beraz, umearekin idazketan zer lantzerako momentuan, galdera hauek egin behar zarete: Entzuten duen moduan idazten du?, hitzak modu  konbentzionalean banatzen ditu?, letra bakoitza ulergarri dago?, alfabetoaren proban ez daki ordena?, kodeatze ortografikoan ortografia arbitrarioa menperatzen du?, letraren erdigunea erregularra da?, hitzen arteko espazioak erregularrak dira?, letren arteko loturak ulergarri daude?, besteek baino geldiago idazten du? eta eroso idazten du?. Beraz, idazketan lehentasuna eman behar zaien atalak hauek dira. 

Gida deskargatzeko eskaneatu QR kodea:

Jarduera bakoitzean sartu aurretik, helburu orokor bat eta espezifiko batzuk zehaztuko ditugu. Ondoren, jarduera bakoitzaren barruan ariketa horretan landuko den/diren helburu espezifikoak zeintzuk izango diren zehaztuko dugu. Hona hemen helburuak:

Helburu orokorra: 

• Haurrak idazten ikasten laguntzea.

Helburu espezifikoak:

• Umeak entzuten den moduan idaztea.
• Umeak hitzak modu konbentzionalean banatzea.
• Umearen letra bakoitza ulergarri izatea.
• Umeak alfabetoaren proban ordena jakitea.
• Umeak kodeatze ortografikoan, ortografia arbitrarioa menperatzea.
• Umeek erdigunea erregularra izatea.
• Umearen hitzen arteko espazioak erregularrak izatea.
• Umeen letren arteko loturak ulergarri izatea.
• Umeak eroso idaztea.

1. SAIOA: Entzuten duen moduan idazten du?

JARDUERA:

Jarduera honekin, umeak entzuten duen moduan idaztea ahalbideratuko dugu. Scratch aplikazioaren bitartez joko bat sortu dugu. Guztira hamar galdera daude, eta mota desberdinetakoak dira, baina guztiak haurrak entzuten duen moduan idaztea helburu dute. Horietako ariketa batzuetan, hitz bat agertzen da eta ondoren aurretik ikusitako hitza zein izan den galdetzen da. Beste batzuetan berriz, hitz bat agertzen da eta ondoren hitzan hizki bat kentzen da eta umeak ze hizki den esan behar du. Eta azken honetan, ezabatzen den hitza hasieran lehenengoa da, gero erdiko bat eta bukaeran, amaierako bat.

• Jarduera hau Scratch aplikazioan sortu dugu eta beraz, jokoa link honetan aurkituko duzue:

Gutxi gora behera 15 minutu.

2. SAIOA: Letra bakoitza ulergarria dago?

JARDUERA:

Umearen letra bakoitza ulergarria izateko, hurrengoa proposatzen dizuegu: Hasteko, umeari hitz batzuk diktatu itzazue eta letrak ulergarria idazten dituen ala ez fijatu zaitezte. Ariketa honetan, ortografia akatsak alde batera lagako ditugu, letren ulergarritasunari garrantzia emanez. Zuek, ulergarria egiten ez dituen letrak apuntatu eta metodologia atalean atxikitzen dizuegun fitxan letra bakoitzak nondik nora idaztea gomendatzen den agertuko zaizue eta umeari letra hori nola idatzi (nondik-nora) komentatu eta letra praktikan jartzea gomendatzen dizuegu.

1. Diktaketa hitzak. Diktatu daitezkeen hitz batzuk ondorengoak izan daitezke (zuek nahi dituzuenak erabili itzazue): Motxila, hamar, txakurra, zuria, beltza, margoak, belarra, elefantea, jirafa...

2. Fitxa. Letrak nola idatzi behar direnaren fitxa ondorengo link-ean aurkituko duzue:

Gutxi gora behera, 30 minutu.

3. SAIOA: Alfabetoaren proban ez daki ordena?

JARDUERA: 

Jarduera honetan, haurrak alfabetoa menderatzen duen aztertuko dugu. Gaitasun hauek ikusi ahal izateko, bi jardueraz baliatu zarete. Hasteko, lehen jarduera (Scratchean) alfabetoaren kanta izango da, haurrak, lehen da bizi altuan abestuko du, abestia entzuten doan heinean, zuek bere ondoan zaudetela, alfabetoa orri txuri batean idatziko du. Idazten bukatzerakoan, haurrak idatzi duenari erreparatuko diozute. Haurrak omisioak edo ordenena saltoak eman ahal dituen ikusi ahalko duzue. Hauek eman izanez gero, alfabetoa ongi ez dakienaren ebidentzia izango da. Horrez gain, bigarren jarduera Scratcharekin burutuko du ere. Bertan, alfabetoaren segida jarraitzen da, adibidez, H hizkiaren atzetik I hizkia dator. Jarduera honetan bi maila daude, hasieran denbora mugatu gabe egongo da eta gero haurra arinago erantzuten saiatu beharko du.

1. Jarduera: Jarduera hau Scratch aplikazioan sortu dugu eta beraz, jokoa link honetan aurkituko

duzue:

 

 2. Jarduera: Jarduera hau Scratch aplikazioan sortu dugu eta beraz, jokoa link honetan aurkituko duzue:

 

 Gutxi gora behera, 30 minutu

4. SAIOA: Kodeatze ortografikoa (ortografia arbitrarioa)

JARDUERA:

Saio honetan, bi gauza desberdin landuko ditugu eta honetara, jarduera desberdinetan
oinarrituko gara. Batetik, haurrak “r” gogorra menderatzen duen aztertuko da. Gaitasun
hau ikusi ahal izateko, scratch-ean jolas bat eratu dugu eta honekin, umearen “r”
gogorraren erabilera nolakoa den ikusi ahal izango da. Jolasean hainbat hitz agertuko
dira, eta hitz horrek R bakarra duen edo R bikoitza duen galdetuko da eta haritik,
erantzun egokia klikatu behar da. Ariketa honetan ordenagailuaren teklatua erabili beharrean,
makei-makei jolasa erabili daiteke. Jolasaren kableak ordenagailura konektatu (jolasaren
instrukzioak jarraitu) eta bi plaka egongo dira, bata klikatu ezkero R bakarra izango
da eta bestea aldiz, R bikoitza.

Bestetik, TS, TZ eta TX duten hitzetan zentratuko gara. Honetarako, bi

jarduera desberdin proposatzen dizkizuegu, batetik, gurutzegrama bat eta bestetik,

fitxa batzuk. Gurutzegramari dagokionez, hamar definizio ezarrita daude eta

umeak izenak gurutzegraman idatzi behar ditu. Honetarako, hitzaren letra kopurua eta

lauki kopurua berdina izan behar da eta hitz guztiek bat etorri behar dute. Fitxei

zuzenduz, umeek beraien egunerokoan erabiltzen dituzten hiru hitz zerrenda prestatu

ditugu eta hitz bakoitzak bere irudia du (lagungarri bezala). Lehenengo fitxak TS

duten hitzak dira, bigarrenak TZ eta hirugarrenak aldiz, TX hitzak dituena.

Fitxa hauek beraiek erabiltzen dituzten hitzak nola idazten diren ohartarazteko dira

*MakeyMakey-rekin konpatiblea da.

• Gurutzegrama. Paperean egin beharreko ariketa bat da. Eta hurrengo link-ean sartuz gero,bertan topatuko duzue:

• Fitxak. Paperean egin beharreko ariketa bat da. Eta hurrengo link-ean sartuz gero, bertan topatuko duzue:

Gutxi gorabehera, ordu bete.

5. SAIOA: Letraren erdigunea erregularra da? Letraren goiko eta beheko gunean bikoitzak dira?

JARDUERA:

Umearen laneko memoria txikia denez, letraren erdigunea erregularra izatea kosta egiten zaie. Letra batzuetan, goiko eta beheko guneak bikoitzak dira eta letra hauetan batez ere zailtasunak izaten dituzte. Ariketa hauetan loturei ez zaie erreparatu behar, baizik eta proportzioetan arreta jarri behar duzue. Beheko fitxan letra horietako biren fitxak ezarri ditugu, esate baterako, l eta p letren fitxak. Hala ere, f, g, h, j… letrekin egitea ere gomendagarria izango litzateke. Eta horrelako ariketa gehiago Pinterest web gunean aurkituko dituzue.

Fitxa. Letraren erdigunean erregularra izateko landu beharreko fitxa ondorengo link-ean aurkituko duzue:

Gutxi gora behera, 30 minutu.

6. SAIOA: Hitzen arteko espazioak erregularrak dira?

JARDUERA:

Hitzen arteko espazioak erregularrak izatea gomendagarria da, izan ere, haurrek batzuetan espazio oso handia uzten dutelako eta beste batzuetan berriz, espazio oso txikiak. Beraz, espazio guztiak erregularrak izan daitezen, hitz batetik bestera m letra baten espazioa lagatzea gomendatzen da (hasieran m letra idatzi dezake, baina gero irudia mentalki egitea soilik gomendatzen da). Horrela, poliki poliki umeak espazio hitzen arteko espazio denak erregularrak egiten hasiko da.

Diktaketa esaldiak

• Gaur goizean hortzak garbitu ditut.
• Ni bizi naizen etxea oso handia da.
• Elefantearen tronpa luzea da.
• Nik asko hitz egiten dut.
• Nire amonaren etxea oso polita da.
• Gaur kafe esnea gosaldu dut.

Gutxi gora behera, 15 minutu.

7. SAIOA: Letren arteko loturak ulergarri daude?

Jarduera:

Haurren letren arteko loturak ulergarri izatea lortu nahi dugu eta beraz, loturak nola egiten dituen behatu behar duzue. Horretarako, lehenengo hitz batzuk diktatzea komenigarria da eta ondoren, metodologia atalean txertatutako fitxak osatzea. Letra zailenak borobil forma dutenak direnez, hala nola, o, g, a, b, d… fitxaren lehenengo jarduera olatuak irudikatzearena horri zuzenduta dago. Eta bigarren jarduera aldiz, e eta l hizkien loturari.

• Diktaketa hitzak: Lagunak, adina, ametsa...
• Fitxa: Letren arteko loturak ulergarri egiten ikasteko fitxa ondorengo link-ean aurkituko duzue:

https://labur.eus/e8PdK

Gutxi gora behera, ordu bete.

8. SAIOA: Eroso idazten du?

Jarduera:

Umeak eroso idaztea garrantzitsua da eta horretarako aholku batzuk emango dizuegu. Umeari eroso idazteko aholkuak zeintzuk diren adieraztea komenigarria da. Bestalde, zerbait gaizki  egiten badago, zuzentzea ere komenigarria da. Beraz, hona hemen aholku batzuk:

• Esku bat mahaian izatea eta bestea orria heltzen.
• Hankak lurrean izatea.
• Bizkarra zuzen izatea.
• Distraziorik ez izatea.
• Musika ez entzutea, entzuten bada bigarren plano batean kokatzea.
• Espazio egonkor eta lasai batean idaztea.
• ...

Gutxi gora behera, 15 minutuko jarduera da.